راهی به جز اجرای مبحث 22 برای افزایش عمر ساختمان‌ها نداریم/ راه فرار از مسئولیت برای پیمانکاران تجربی باز است
به طوری که فرسودگی بخش تاسیسات، مهمترین عامل فرسودگی یک ساختمان است و با توجه به اینکه بخش عمده ای از مبحث 22 مقررات ملی ساختمان، به تاسیسات مکانیکی اختصاص دارد، بنابراین برای افزایش عمر ساختمان‌ها، راهی به جز اجرای مبحث 22 نداریم.
به طوری که فرسودگی بخش تاسیسات، مهمترین عامل فرسودگی یک ساختمان است و با توجه به اینکه بخش عمده ای از مبحث 22 مقررات ملی ساختمان، به تاسیسات مکانیکی اختصاص دارد، بنابراین برای افزایش عمر ساختمان‌ها، راهی به جز اجرای مبحث 22 نداریم.
غفلت از فعالیت مجریان تاسیسات در ساختمان سازی
در همین راستا عضو شورای مرکزی با اشاره به ضعف های موجود در حوزه تاسیسات مکانیکی ساختمان ها گفت: اولین مشکل، عدم تربیت نیروی کارشناسی متخصص و آشنا به حوزه طراحی و نظارت و اجرا در بخش تاسیسات است. متاسفانه علیرغم گسترش بی رویه در امر آموزش عالی، ما شناخت دقیقی از نیازهای جامعه نداریم و فارغ التحصیلان ما عملا هیچ شناختی از موضوع ساختمان در زمان فارغ‌التحصیلی ندارند.
سیف‌اله علی نیا در گفت وگو با «صما» با بیان این مطلب ادامه داد: نکته دوم این است که به دلیل لحاظ کردن نگاه بخشی و رشته ای در تصمیمات هیات مدیره، ما تاکنون نتوانسته ایم از همه ظرفیت های موجود در بخش فعالیت مهندسان مکانیک، استفاده کنیم.
وی با تاکید بر اینکه اجرایی شدن مباحث 3 ، 15 ،22 و19 مقررات ملی وبازرسی آبفا وبازرسی مصالح ایمنی وسایر فعالیت ها، هم فرصت شغلی بالایی را ایجاد خواهد کرد وهم درحفظ وجلوگیری از هدررفت سرمایه ملی کمک شایانی خواهد کرد، افزود: چالش سوم در این بخش عدم فعالیت مجریان تاسیسات است.
علی نیا در این راستا توضیح داد: تاسیسات یک ساختمان به دلیل پویائی وتنوع بالای مصالح، نیازمند تربیت نیروی متخصص وکارشناس دربخش اجرا است. اما علیرغم فعالیت مجریان عمران ومعماری، ما تاکنون موفق به اجرایی شدن مجریان تاسیسات نشده ایم.
وی همچنین اظهار داشت:از طرفی، درحوزه فعالیت مجریان تجربی، مسئولیت صدور پروانه وبرخورد انتظامی، برعهده وزارت صنعت و معدن وتجارت است که این موازی کاری، راه را برای فرار پیمانکاران تجربی باز کرده است و برای حل این مشکل،چنانچه دبیرخانه برخورد با تخلفات در سازمان نظام مهندسی ساختمان استان ها فعال باشد، کمک خوبی به اثرگذاری مطلوبتر عملکرد مهندسان ناظر خواهد کرد.
جایگاه تاسیسات، به نصب روشویی و لوله کشی خلاصه شده است
این کارشناس مکانیک در عین حال در پاسخ به اینکه اجرای درست تاسیسات مکانیکی و برقی در ساختمان های در حال ساخت و نوساز، چقدر مورد توجه قرار می گیرد، گفت: تا زمانی که نگاه به نقش و جایگاه تاسیسات در ساختمان ها، در حد نصب روشویی و کلید و پریز و لوله کشی باشد، نمی شود توقع داشت که همه توانمندی ها و هنر مهندسان تاسیسات در ساختمان ها ظهور و بروز کند.
وی تاکید کرد: واقعیت این است که مهمترین هدف قانون نظام مهندسی که فراهم کردن آسایش و آرامش است، از طریق اجرای درست مباحث تاسیسات به دست می آید.
علی نیا، حوزه فعالیت تاسیسات را بسیار گسترده خواند و ادامه داد: موضوعاتی چون اطفا و اعلام حریق، طراحی و نصب سیستم های هوشمند و کنترل انرژی، تهویه مطبوع، بازرسی آبفا و گاز، نگهداری ساختمان و توجه به دغدغه جدی جامعه یعنی محیط زیست، از جمله این حوزه ها است.
وی افزود: علاوه بر این، فعالیت های دیگری هم مستلزم توجه جدی وزارتخانه‌های مرتبط و هیات مدیره و شورای مرکزی است. ضمن اینکه مهمترین گام، تهیه شیوه نامه های اجرایی و اصلاح تعرفه خدمات طراحی و نظارت تاسیسات و ابلاغ صلاحیت اجرا است.
ناکارآمدی تاسیسات، مهمترین عامل فرسودگی ساختمان
عضو شورای مرکزی نظام مهندسی همچنین در پاسخ به اینکه اجرایی شدن مبحث 22 مقررات ملی درخصوص بحث تعمیر و نگهداری ساختمان، نیازمند چه زیرساخت هایی است، گفت: مقایسه بین طول عمر ساختمان در ایران و کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که اجرای دقیق و استفاده از مصالح استاندارد در زمان ساخت و توجه به تعمیر و نگهداری در زمان بهره‌برداری، مهمترین عامل طول عمر ساختمان است و تهیه شیوه نامه اجرایی مبحث 22 می تواند نقش ویژه ای در حفظ این سرمایه ملی داشته باشد.
وی با بیان اینکه گردش مالی بسیار بالا در بخش ساختمان به طور تقریبی حدود پنجاه میلیارد دلار در سال است که همین امر، اهمیت افزایش طول عمر ساختمان را برای تصمیم سازان و بهره برداران مشخص می کند، تصریح کرد: نکته مهم دیگر تحلیل طول عمر ساختمان در ساختمان های قدیمی است که به عنوان میراث فرهنگی ثبت شده‌اند و به دلیل نبود سیستم های تاسیساتی وعدم ضرورت نگهداری تاسیسات در این ساختمان ها، ما شاهد طول عمر بالای آنها هستیم.
علی نیا خاطرنشان ساخت: این قیاس بیانگر این است که بخش تاسیسات، مهمترین عامل فرسودگی ساختمان است و به همین دلیل عمده فصول مبحث 22 به تاسیسات مکانیکی اختصاص پیدا کرده است. بنابراینچنانچه بخواهیم عمر ساختمان را افزایش دهیم، راهی به جز اجرایی کردن مبحث 22 نداریم.
اجرای مباحث 22 و 19، باید مطالبه عمومی بهره‌برداران شود
در همین حال، رئیس کمیسیون انرژی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور هم در خصوص زیرساخت‌های اجرای مبحث 22 مقررات ملی ساختمان گفت: برای اینکه هر امر مفیدی را در جامعه اجرایی کنیم، باید مطالبه مردم را بالا ببریم. یعنی تا زمانی که خود بهره‌برداران به اهمیت موضوعی پی نبرند و آن را مطالبه نکنند، نمی‌توانیم آن را اجرایی کنیم. به خصوص اینکه اجرای مباحث 22 و 19 مقررات ملی، باید به مطالبه عمومی بهره‌برداران تبدیل شود.
احمدرضا طاهری اصل در گفت وگو با «صما» افزود: ما اگر از موضع انتقال سند ساختمان‌ها، این حق را برای خریدار ایجاد کنیم که می‌توانند در موقع خرید ساختمان، گواهینامه کیفیت ساختمان و تاییدیه مبحث 22 مقررات ملی ساختمان را مطالبه کنند، دیگر نیازی نیست که آن را اجباری کنیم و خود خریدار و بهره‌بردار به دنبال آن است که ببیند وضعیت ساختمانی که خریداری می‌کند، در چه حالتی است.
وی در ادامه بیان کرد: در این زمینه نیاز است که وزارت راه و شهرسازی، سازمان‌های نظام مهندسی و وزارت کشور، همکاری نزدیک‌تری با سازمان ثبت اسناد و املاک و یا قوه قضاییه داشته باشند و گزارش بازرسی مبحث 22 به عنوان یک سند رسمی جهت انتقالات مسکن مورد توجه قرار بگیرد. در این صورت همان مطالبه‌ای می‌شود که بهره‌بردار دارد و مبحث 22 می‌تواند به خوبی اجرایی شود.
عضو هیئت رئیسه شورای مرکزی نظام مهندسی کشور با انتقاد از اینکه مالکان و بهره برداران به راحتی اقدام به تعویض در و پنجره‌ها و سایر اجزای ساختمان خود می کنند، اما به تعمیر تاسیسات توجه ندارند، درخصوص دلایل این رویه گفت: برای قطعی کردن نقل و انتقال سند و یا عوض کردن پلاک یک خودرو، گرفتن گواهینامه فنی یا معاینه فنی الزامی است.
طاهری اصل ادامه داد: همانطور که در خودرو به ایمنی و آسایش نیاز داریم، در ساختمان هم به آسایش و ایمنی نیاز داریم و از آنجایی که یک‌سری تجهیزات در ساختمان به کار رفته که انرژی مصرف می‌کند، پس باید برای ساختمان‌ها هم گواهی معاینه فنی در زمان نقل و انتقال سند دریافت کنیم.
گواهینامه فنی، مانع بزک کردن ظاهر ساختمان ها می شود
این مسئول افزود: اگر گواهینامه یا معاینه فنی ساختمان را در اختیار داشته باشیم که این معاینه فنی ساختمان می‌تواند مربوط به حوزه تاسیسات الکتریکی، تاسیسات مکانیکی، سازه ساختمان و مباحث معماری باشد، دیگر کار فروشنده ساختمان، بزک کردن ظاهر آن نخواهد بود که با تعویض پنجره، رنگ‌آمیزی و اقدامات مشابه آن را بفروشد.
وی با تاکید بر اینکه طی این گواهینامه ساختمان، خریدارمی‌تواند از مباحث فنی ساختمان که شامل تاسیسات، مباحث سازه‌ای و مباحث معماری ساختمان و الکتریکی ساختمان است، آشنا شود، افزود: این راه می‌تواند برای انتقال اسناد ساختمان‌های موجود مورد استفاده قرار گیرد.
طاهری اصل در عین حال اضافه کرد: اما برای ساختمان‌های در حال ساخت هم اگر یک گواهینامه کیفی ساختمان و یک برچسب و گواهینامه سبز و برتری ساختمان داشته باشیم که آن را در شناسنامه فنی ملکی ساختمان درج کنیم، در آن صورت وقتی یک ساختمان نوساز ساخته می‌شود، خریدار و بهره‌بردار می‌تواند به طور دقیق متوجه شود که تجهیزات آن ساختمان و کیفیت فنی تاسیسات الکتریکی، مکانیکی و حتی سازه‌ای و معماری ساختمان در چه وضعیتی قرار دارد.
عضو هیئت رئیسه شورای مرکزی نظام مهندسی کشور اظهار کرد: ما اگر بخواهیم در این بخش اقدامی انجام دهیم، نیاز است که برای ساختمان‌های خود یک گواهینامه کیفیت در مرحله ساخت ایجاد کنیم که در شناسنامه فنی ملکی درج شود و این گواهینامه را در نقل و انتقال سندها استفاده کنیم.
وی خاطرنشان کرد: از این طریق، در طول سال‌های بهره‌برداری می توانیم گواهینامه معاینه فنی ساختمان را که تجهیزات را بررسی می‌کند، هم در نقل و انتقالات و هم در مبحث 22 مقررات ملی ساختمان مطالبه و وضعیت ساختمان‌ها را ارزیابی کنیم.
منبع: صدای مهندسی ایران